Το Ηραίον Ολυμπίας ή αλλιώς ο ναός της Ήρας στην Ολυμπία βρίσκεται εντός του ιερού χώρου της Άλτεως και στη βορειοδυτική πλευρά της. Ήταν κτισμένο στους νότιους πρόποδες του Κρονίου λόφου[4] και είναι από τα αρχαιότερα δείγματα μνημειακής ναοδομίας στην Ελλάδα[5].
Σχεδιάγραμμα του Ηραίου[6]Α:Περιστύλιο, Β:Πρόναος, C:Ναός, D:Οπισθόδομος, Ε:Βάση του αγάλματος της Ήρας.
Ο ναός της Ήρας κατασκευάστηκε από τους κατοίκους της Σκιλλούντας (αρχαία πόλη της Ηλείας) και αφιερώθηκε στη θεά Ήρα. Σύμφωνα με τον Παυσανία κτίσθηκε οκτώ χρόνια μετά την ανάληψη της βασιλείας του Οξύλου στην Ήλιδα, δηλαδή γύρω στο 1096 π.Χ. χρονολογία όμως που δεν συμπίπτει με τη χρονολόγηση του ναού, η οποία είναι υστερότερη. Μία άποψη υποστηρίζει ότι ο πρώτος ναός της Ήρας, που κτίσθηκε γύρω στο 650 π.Χ., ήταν μικρός, δωρικός και είχε μόνο σηκό και πρόναο και γύρω στο 600 π.Χ. προστέθηκε ο οπισθόδομος και το πτερό. Μια άλλη άποψη αναφέρει ότι η αρχική οικοδόμηση του ναού έγινε περίπου το 600 π.Χ. ακολουθώντας ενιαίο αρχιτεκτονικό πρόγραμμα[5].
Ο ναός είναι περίπτερος, διαστάσεων 50,01 επί 18,76 μέτρα και αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικότερα δείγματα δωρικού ρυθμού με 6 κίονες στις στενές πλευρές του και 16 στις μακριές. Οι κίονες και ο θριγκός, αρχικά πρέπει να ήταν ξύλινοι και με το πέρασμα των αιώνων να αντικαταστάθηκαν από λίθινους (πορόλιθο)[5]. Σύμφωνα πάλι με τον Παυσανία, στο βάθος σηκού, επάνω σε βάθρο υπήρχαν λατρευτικά αγάλματα του Δία και της Ήρας. Στη συνέχεια υπήρξαν διάφορες επεμβάσεις και στα ρωμαϊκά χρόνια είχε μετατραπεί σε είδος μουσείου.
Στο Ηραίον Ολυμπίας φυλάσσονταν τα πιο πολύτιμα έργα του ιερού, ανάμεσα στα οποία ήταν ο περίφημος Ερμής του Πραξιτέλη, ο δίσκος της ιερής εκεχειρίας, τα αγάλματα των Ωρών από χρυσό και έβενο του γλύπτη Έμιλου, η τράπεζα του Κολώτη, η λάρνακα του Κυψέλου[5]. Πιθανολογείται ότι το αρχαϊκό λίθινο κεφάλι που εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας ανήκει στο άγαλμα της Ήρας που υπήρχε στο σηκό του ναού.
Τη σημερινή εποχή σώζονται τα θεμέλια, οι τεράστιοι ορθοστάτες του σηκού και το κατώτερο μέρος των κιόνων. Έχουν αναστηλωθεί τέσσερεις κίονες ενώ θραύσματα από την πήλινη διακόσμηση του θριγκού και το πήλινο κεντρικό ακρωτήριο του ναού εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας. Μπροστά από τον ναό υπάρχει ο βωμός της Ήρας, στον οποίο γίνεται η αφή της Ολυμπιακής φλόγας από την πρωθιέρεια, σύμφωνα με το τελετουργικό που έχει καθιερωθεί για τη σημερινή εποχή.
[5-16.1 -16.2] Μετά από όλα αυτά μου μένει να περιγράφω τον ναό της 'Ήρας και το αξιόλογο περιεχόμενό της. Οι Ηλείοι λένε ότι κατασκεύασαν τον ναό οι κάτοικοι του Σκιλλούντα, μια από τις πόλεις της Τριφυλίας, περίπου οκτώ χρόνια αφότου ο 'Οξυλος έγινε βασιλιάς της 'Ηλιδας. Ο ναός είναι Δωρικού ρυθμού και περιβάλλεται από κίονες. Στον οπισθόδομο ο ένας από τους κίονες είναι δρύινος. Το μήκος του είναι εκατόν εξήντα τρία πόδες, το πλάτος όχι λιγότερο από εξήντα τρεις. Το όνομα του αρχιτέκτονα δεν αναφέρεται.
2. Κάθε τέσσερα χρόνια δεκαέξι γυναίκες υφαίνουν πέπλο για την 'Ηρα και οι ίδιες διοργανώνουν τα Ηραία. Πρόκειται για αγώνες δρόμου μεταξύ παρθένων. Δεν έχουν όλες την ίδια ηλικία' πρώτα τρέχουν οι νεότερες, όποτε οι δεύτερες στην ηλικία και τελευταίες οι μεγαλύτερες απ' όλες.
[5-17.1] 'Όλα αυτά είναι όπως τα περιέγραψα. Στον ναό της 'Ηρας υπάρχει άγαλμα του Δίος και ένα της 'Ηρας καθισμένης σε θρόνο. Ο Δίας στέκεται δίπλα της με γενειάδα και κράνος στο κεφάλι• είναι έργα απλής τέχνης. Οι 'Ώρες παριστάνονται πιο πέρα καθισμένες σε θρόνους• είναι έργο του Αιγινήτη Σμίλη. Δίπλα στις 'Ώρες είναι στημένο άγαλμα της Οέμιδας, μητέρας των Ωρών, έργο του Δορυκλείδα, ενός Λακεδαιμονίου στην καταγωγή, μαθητή του Διποίνου και τον Σχύλλη.
Πολυμέσα
.jpg)
.jpg)
